Wąsosze: Biskup Polowy WP poświęcił tablicę Kapelanów Katyńskich
4 września 2023 r., tekst: ks. Damian Donderowicz, foto: Jerzy Czarny
Z inicjatywy Stowarzyszenia „Pamięć Kapelanów Katyńskich”, Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Parafii Wszystkich Świętych w Wąsoszach w niedzielę, 3 września, odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamięci Kapelanów Wojska Polskiego zamordowanych przez sowietów w 1940 r. w Miednoje. Miejscem uroczystości była parafia urodzin i chrztu ks. płk dr. Edmunda Nowaka, jedynego duchownego diecezji włocławskiej, który w czasie drugiej wojny światowej poniósł męczeńską śmierć za wiarę i Ojczyznę z rąk sowietów.
Najpierw miała miejsce okolicznościowa prelekcja, w czasie której ks. Damian Donderowicz, krewny ks. Edmunda Nowaka, przybliżył zebranym jego życie i działalność. Następnie miał miejsce koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu orkiestra dęta.
Głównym punktem uroczystości była Eucharystia, której przewodniczył i homilię wygłosił bp Wiesław Lechowicz, Biskup Polowy Wojska Polskiego. W homilii podkreślił szczególne oddanie i służbę kapelanów dla dobra Ojczyzny, armii i rodzin wojskowych w czasie pokoju, a później w okrutnym czasie wojny, aż do ofiary z życia jaką wykazali i zachęcił do inspirowania się ich przykładem realizowania chrystusowej drogi powołania.
Biskup Polowy dokonał także poświęcenia tablicy upamiętniającej wszystkich kapelanów katyńskich.
W uroczystości wzięli udział m.in. parlamentarzyści ziemi konińskiej, samorządowcy, przedstawiciele szkół, stowarzyszeń i służb mundurowych.
Po zakończeniu Mszy Świętej, przed kościołem, miał miejsce Katyński Apel Poległych i salwa honorowa, którą oddali żołnierze z 33. Bazy Lotnictwa Transportowego w Powidzu.
Ksiądz Edmund Nowak urodził się 3 grudnia 1891 r. w Półwiosku Starym, parafia Wąsosze. Był uczniem Liceum im. Piusa X we Włocławku i po jego ukończeniu wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. 7 marca 1915 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Stanisława Zdzitowieckiego w bazylice katedralnej we Włocławku. Pracował jako wikariusz w parafiach: Aleksandrów Kujawski, Włocławek, Dłutowo, Działoszyn, Brzeźnio koło Sieradza. W drugiej połowie maja 1920 r., w czasie wojny polsko-rosyjskiej, ks. Edmund Nowak został, jako ochotnik, przyjęty na etat kapelana w stopniu oficera porucznika i skierowany na służbę wojskową. Rozprawa doktorska, a także jego nienaganna, rzetelna służba m.in. jako proboszcza i dziekana parafii wojskowych w Grodnie, Nowej Wilejce i Lublinie przyniosły mu awans na stopień oficerski podpułkownika.
Po wybuchu II wojny światowej, ksiądz dziekan dr Edmund Nowak w nieznanych okolicznościach w 1939 r. dostał się z wojskiem do sowieckiej niewoli. Na początku był w przejściowym obozie w Kozielszczynie koło Połtawy, od listopada w Kozielsku, skąd został odesłany 23 grudnia w grupie 10 kapelanów do obozu w Ostaszkowie, gdzie przybyli 29 grudnia 1939 r. Organizował tam potajemne modlitwy dla jeńców i trwające kilka minut Msze Święte. Wiara i modlitwa łatwiej pomagały znosić warunki obozowe. W kwietniu 1940 r. ks. Edmund Nowak został wywieziony do więzienia NKWD w Twerze, tam zamordowany i razem z innymi pogrzebany w lesie w Miednoje.
W listopadzie 2007 r. w ramach akcji „Katyń pamiętamy, uczcijmy pamięć bohaterów”, ks. ppłk dr Edmund Nowak został mianowany pośmiertnie na stopień pułkownika, a w grudniu 2009 r. zgłoszony, w grupie 23 kapelanów katyńskich, na kandydata do procesu beatyfikacyjnego męczenników wschodu z okresu II wojny światowej i zbrodni katyńskiej.
